KWF-werkgroep pleit voor garantie toegang kankergeneesmiddel

Om te kunnen garanderen dat alle dure geneesmiddelen tegen kanker toegankelijk zijn voor alle kankerpatiënten moet het huidige (financierings)systeem worden aangepast. Dit betekent onder andere complete transparantie over de prijzen en waar welke behandeling is te verkrijgen, het instellen van een apart budget voor dure geneesmiddelen en het drastisch verlagen van de prijzen. Nu al worstelen ziekenhuizen met het voorschrijven van dure kankermedicijnen. In ziekenhuizen wordt soms vanwege hoge kosten besloten bepaalde geneesmiddelen niet voor te schrijven. In de toekomst wordt dit probleem alleen maar groter door de komst van nieuwe dure geneesmiddelen en de stijging van het aantal patiënten. Dat concludeert de KWF-werkgroep Dure Kankergeneesmiddelen in haar rapport dat vandaag aan minister Schippers van VWS is aangeboden.

De uitgaven aan dure geneesmiddelen blijven stijgen. Het rapport geeft aan dat hiervoor in 2016 naar verwachting 300 miljoen euro extra nodig is, boven op het huidige budget. Dit is ongeveer 40 procent meer dan in 2014 is uitgegeven aan dure geneesmiddelen tegen kanker. Hierbij is nog geen rekening gehouden met de zorgkosten die met de behandeling samengaan. De stijging in uitgaven komt onder meer door de exorbitante prijzen die de farmaceutische industrie vraagt voor haar producten. Ziekenhuizen slagen er niet in om kostendekkende afspraken te maken met zorgverzekeraars voor dure geneesmiddelen; ziekenhuizen en zorgverzekeraars zijn gehouden aan maximaal 1 procent groei per jaar uit het Hoofdlijnenakkoord. 

Praktijkvariatie

Op dit moment weet de patiënt niet altijd welke behandeling er in welk ziekenhuis beschikbaar is. In sommige ziekenhuizen wordt  besloten bepaalde geneesmiddelen niet of niet altijd voor te schrijven, terwijl dit volgens de richtlijnen wel zou moeten (zogenaamde ‘praktijkvariatie’). “Deze praktijkvariatie is volstrekt ontoelaatbaar”, vindt prof. dr. ir. Koos van der Hoeven, internist-oncoloog en namens KWF voorzitter van de werkgroep. “Het huidige systeem kan de toegankelijkheid van geneesmiddelen nu en in de toekomst niet garanderen. Om toegang tot dure geneesmiddelen voor patiënten overal te waarborgen, is het nodig  de huidige kaders van de gezondheidszorg aan te passen.”

Adviezen

Om voor alle patiënten gelijke beschikbaarheid van dure oncologische geneesmiddelen te waarborgen, nu en in de toekomst, heeft de KWF-werkgroep drie hoofdadviezen opgesteld als oplossing voor de geconstateerde belemmeringen. De adviezen worden door alle deelnemende partijen in de werkgroep onderschreven.

1. Toegang tot dure geneesmiddelen moet gegarandeerd zijn voor de patiënt. Transparantie over waar welke behandeling gegeven wordt is daarbij een randvoorwaarde. Om de toegang op korte termijn te kunnen garanderen, is extra geoormerkt budget noodzakelijk. Voor 2015 moet er nog extra budget worden vrijgemaakt om innovaties op het gebied van immunotherapie bij patiënten te kunnen gaan toepassen. Voor 2016 moet gewerkt worden met een apart macro-financieel kader voor dure geneesmiddelen. Geneesmiddelen worden dan apart van het Budgettair Kader Zorg gecontracteerd en afgerekend. Daarbij moeten behandelend artsen, conform de richtlijnen van hun beroepsverenigingen, gepast en doelmatig voorschrijven.
2. De prijs van geneesmiddelen moet omlaag. De farmaceutische industrie moet reële prijzen vragen op basis van een maatschappelijk aanvaardbare return on investment (ROI). De overheid kan slim,(inter)nationaal onderhandelen en inkopen. Inzet van alternatieven als generieke medicatie en biosimilars moet worden onderzocht en gestimuleerd.
3. De problemen rondom de toegankelijkheid van dure geneesmiddelen zijn zeer complex en zeer divers. Daarom adviseert de werkgroep om een regiehouder aan te wijzen. Het is essentieel dat iemand de verantwoordelijkheid neemt voor de coördinatie en borging van de implementatie van de adviezen zodat krachten gebundeld kunnen worden.

Patiënt centraal

Michel Rudolphie, directeur van KWF Kankerbestrijding, onderstreept de adviezen van de KWF-werkgroep. “Patiënten moeten er 100 procent op kunnen vertrouwen dat de arts in zijn behandelkeuzes het belang van de patiënt volledig centraal stelt. Ongeacht het ziekenhuis waar hij wordt behandeld. Wij vinden het onbespreekbaar dat een arts in de spreekkamer geneesmiddelen op basis van financiële overwegingen niet kan voorschrijven. Het is nu tijd dat alle betrokkenen hun rol nemen en in actie komen. De patiënt heeft geen tijd voor jarenlange discussies en vingerwijzen. Om die reden heeft KWF Kankerbestrijding ook het voorzitterschap van de werkgroep op zich genomen. We zullen zorgen dat dit onderwerp hoog op de agenda blijft staan en de uitvoering van de adviezen van de werkgroep nauwgezet blijven volgen ”.

​​​​​​​KWF-werkgroep

De werkgroep met daarin de belangrijkste stakeholders in het veld van dure kankermedicijnen, is op verzoek van de minister ingericht naar aanleiding van het SCK-rapport dat KWF vorig jaar ingesteld. Daarin luidde KWF de noodklok na signalen over ongelijke toegang tot dure kankermedicijnen. De minister gaf de werkgroep  in februari 2015 opdracht om inzicht te geven in de huidige belemmeringen die artsen ervaren om (dure) kankermedicijnen voor te schrijven en advies te geven hoe deze belemmeringen opgelost kunnen worden.

De werkgroep is ingesteld door KWF Kankerbestrijding. De leden van de werkgroep zijn gevraagd als vertegenwoordigers van hun achterban en hun expertise op het dossier dure kankergeneesmiddelen. Parrallel aan de werkgroep is een klankbordgroep ingericht van 9 (ex-)patiënten.