Oproep bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker: de afspraak die je niet wil missen

Elk jaar krijgen zo’n 800 vrouwen in Nederland de ziekte baarmoederhalskanker. Door mee te doen aan het bevolkingsonderzoek kunnen vrouwen het risico op deze ziekte flink verkleinen. Toch is de opkomst voor het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker laag, zo blijkt uit vandaag door het RIVM gepubliceerde cijfers: slechts de helft van de vrouwen maakt gebruik van haar uitnodiging. Daarom start KWF een campagne om vrouwen bewust te maken van het belang van het uitstrijkje.
 

Baarmoederhalskanker & bevolkingsonderzoek

Baarmoederhalskanker wordt veroorzaakt door infectie met HPV, het humaan papilloma virus. Meestal ruimt het lichaam deze infectie zelf op, maar dit lukt niet altijd. Dan kan kanker in de baarmoederhals ontstaan. Een proces dat langzaam gaat en zo’n 15 jaar duurt. Door vrouwen tussen de 30 en 60 jaar elke 5 jaar uit te nodigen voor een uitstrijkje, is het mogelijk om tijdens dat proces nog tijdig in te grijpen. 

Daarom is meedoen verstandig, stelt KWF-directeur Carla van Gils: “Met het uitstrijkje worden vooral voorstadia van baarmoederhalskanker op gespoord. Die zijn vaak goed te behandelen. Zo wordt voorkomen dat vrouwen daadwerkelijk baarmoederhalskanker krijgen. Dat is belangrijk, want de ziekte kan enorme gevolgen hebben voor patiënten en hun naasten. Jaarlijks sterven in Nederland zo’n 200 vrouwen aan baarmoederhalskanker. Ook kunnen de ziekte en de behandeling een streep zetten door een eventuele kinderwens.”
 

Lage opkomst, ook vóór corona

Desondanks blijkt nu uit cijfers van het RIVM dat in 2020 slechts de helft van de vrouwen hun uitnodiging verzilverden. Onder de jonge groep vrouwen tussen 30 en 40 jaar ligt dit aantal nog lager: 42 procent.

In 2020 lagen de bevolkingsonderzoeken naar kanker tijdelijk stil vanwege corona. Maar ook daarvoor was de dalende trend in deelname zichtbaar, 56 procent in 2019 en 58 procent in 2018. Deze trend is zorgelijk en daarom neemt KWF voor het eerst een actieve rol op zich, door vrouwen aan te sporen mee te doen aan de preventieve screening.
 

Campagne: de afspraak die je niet wil missen

Met een campagne wil KWF de komende jaren vooral de groep jongere vrouwen bereiken. De lage opkomst in deze groep kent meerdere oorzaken, zoals schaamte, angst voor het onderzoek zelf en de uitslag. Maar ook zijn er meer praktische redenen, zoals vergeten zelf een afspraak te maken; de uitnodigingsbrief belandt onderaan de stapel. Of er is simpelweg onbekendheid met de ziekte, waardoor de urgentie er niet is. 

Voor veel van deze redenen geldt dat awareness een belangrijke rol speelt. Daarom ontwikkelde KWF een grote ‘remindercampagne’: een herinnering om mee te doen aan het bevolkingsonderzoek. Symbool daarvoor staat de roze post-it, die te zien zal zijn in allerlei communicatieuitingen en op online platformen zoals LINDA, Flair, Kek Mama en Ouders van Nu. Precies daar waar de jongere doelgroep te vinden is. Daarnaast zet KWF haar social media kanalen in voor verdiepende, persoonlijke verhalen van patiënten en een gynaecoloog van het Antoni van Leeuwenhoek.

Vanaf 2018 zette KWF zich op vergelijkbare wijze in voor de HPV-vaccinatie. Mede dankzij de succesvolle campagne steeg de vaccinatiegraad van 46 procent in 2018 naar 63 procent in 2020. Hoewel KWF het belangrijk vindt dat iedereen voor zichzelf de afweging maakt om wel of niet aan screening mee te doen, hopen we met deze campagne óók de deelname aan het bevolkingsonderzoek te verhogen en daarmee de preventie van baarmoederhalskanker te verbeteren.